Vật liệu chắn nắng | TẠP CHÍ NHÀ ĐẸP

Bởi topatoz

Vật liệu chắn nắng

Nước ta là nước nhiệt đới, nhiều nắng, nhận bức xạ mặt trời ở cường độ cao hoặc rất cao. Điều này ảnh hưởng trực tiếp tiêu cực đến sức khỏe con người. Chống nắng nóng và điều tiết ánh sáng mặt trời là một yếu tố quan trọng trong thiết kế và xây dựng công trình.

Ngoài những giải pháp kiến trúc – kỹ thuật để chống nắng nóng như tường bao che dày, mái vươn xa … thì việc tìm kiếm vật tư để tạo nên những cấu trúc – cấu kiện chắn nắng linh động bảo vệ khu công trình từ bên ngoài cũng là một góc nhìn khác của yếu tố .

 

Từ những tấm mành, tấm giại

Trong ngôi nhà dân gian truyền thống cuội nguồn, từ nhà tranh vách đất cho tới nhà xây tường lợp ngói, người xưa đã tạo nên những lớp chắn nắng từ bên ngoài, như một tấm áo giáp. Đó là những tấm mành, tấm giại, tấm liếp. Mặc dù đa số những ngôi nhà dân gian ở nông thôn đều quay về hướng nam, nhưng trong những điều kiện kèm theo nhất định về vị trí, địa hình, hoặc theo mùa ( nắng xiên ) thì mặt phẳng chính của khu công trình vẫn bị nắng chiếu vào .
Tấm giại là một dạng cấu trúc bao che ở hiên trước nhà, thường được xác định cố định và thắt chặt vào hệ cột hiên, hoàn toàn có thể nằm giữa hai cột, cũng hoàn toàn có thể phủ hẳn ra ngoài. Tấm giại có tính năng chính là để chắn nắng. Ngoài ra, với những nhà ở có sân gạch phía trước thì khi mặt trời chiếu xuống sân cũng tạo nên bức xạ nhiệt lớn, nhiệt lượng này liên tục phản xạ vào trong nhà gây nóng ; thì tấm giại ở hiên góp thêm phần ngăn bớt nhiệt lượng này. Tấm liếp cũng tương tự như như vậy nhưng cho một chính sách đóng mở linh động, theo kiểu hất lên và chống bằng sào / gậy. Ở vị trí hành lang cửa số, nếu dùng liếp cũng giống như một mái che. Cả giại và liếp thường có những khoảng chừng hở, lỗ thủng để lấy sáng và thông thoáng, cũng như khai thác điểm nhìn từ trong nhà ra ngoài .

Mành là một dạng cấu trúc che chắn “ mềm ” và linh động hơn nữa. Mành nhiều lúc như một sự phân định ước lệ. Mành buông xuống là hoàn toàn có thể chắn nắng, ngăn cách ; cuốn lên là mở ra thông thoáng tầm nhìn và khoảng trống. Mành rất hiệu suất cao trong việc điều tiết ánh sáng, có năng lực “ lọc sáng ” rất hữu hiệu, bảo vệ ánh sáng trong nhà đều và đủ, khi ngoài trời nắng gắt .

Những tấm giại, liếp tre nứa truyền thống cuội nguồn ngày càng ít đi và không hề thấy trong đô thị. Nhưng những tấm mành, kể cả mành tre và một loại vật tư mới là mành nhựa vẫn hoàn toàn có thể thấy rất nhiều trong đô thị bởi tính năng hiệu suất cao của nó – nhất là để chắn nắng .

Lam và hoa tường (bông gió) – dấu ấn một thời

Kiến trúc tân tiến với những hình thức mới, vật tư mới, cấu trúc mới và quy mô khu công trình lớn hơn nhiều những ngôi nhà dân gian truyền thống cuội nguồn cũng không hề bỏ lỡ giải pháp chắn nắng cho khu công trình. Việc tìm kiếm, ứng dụng vật tư – cấu kiện chắn nắng là một câu truyện dài. Nó gắn liền với giải pháp kiến trúc – kỹ thuật, gắn liền với thẩm mỹ và nghệ thuật khu công trình. Rộng hơn, nó còn gắn liền với cả tiến trình, phương pháp kiến thiết và trình độ thiết kế .

Trong một thời hạn dài, những tấm lam mỏng mảnh và hoa tường ( bông gió ) gần như là giải pháp duy nhất và hiệu suất cao cho việc tổ chức triển khai những cấu trúc chắn nắng cho khu công trình. Dấu ấn lam và hoa bê tông in đậm trong kiến trúc Hồ Chí Minh trước năm 1975 và trong những năm 1970 – 1980 ở nhiều tỉnh thành phía bắc, ở những khu công trình công cộng và nhà ở căn hộ chung cư cao cấp ( nhà xã hội ). Nhiều khu công trình ở TP HCM đã khai thác hiệu suất cao giải pháp này, tạo nên một phong thái, giá trị rất riêng, được coi là truyền thống của kiến trúc nhiệt đới gió mùa TP HCM .
Có thể thấy rất nhiều khu công trình ở Hồ Chí Minh cho tới giờ vẫn không hề lỗi thời về cả công suất và thẩm mỹ và nghệ thuật với những giải pháp lam và hoa bê tông chắn nắng, như Dinh Độc Lập ( nay là Hội trường Thống nhất ), Thư viện Quốc gia ( nay là Thư viện Khoa học Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh ), Trường Đại học Y Dược, Trụ sở Ngân hàng Công thương … Ở ngoài bắc cũng nhiều khu công trình sử dụng hệ lam bê tông và hoa bê tông chắn nắng, tuy nhiên đa phần là những lam dọc, ngang, với cấu trúc na ná giống nhau ở nhiều văn phòng, những loại mẫu hoa tường đơn thuần hơn, không thấy có những khu công trình mang dấu ấn riêng bởi yếu tố này .

 

Vật liệu chắn nắng mới

Ngoài những nguyên do đã nêu ở trên, thì sự vắng bóng của loại vật tư – cấu kiện chắn nắng lam, hoa tường cũng là do có nhiều loại vật tư mới, tân tiến phân phối nhu yếu này. Đó là những loại thép tiền chế, nhôm định hình ( mà ở thời kỳ trước không có, hoặc không phổ cập để hoàn toàn có thể làm cấu kiện chắn nắng ). Các hệ chắn nắng làm bằng nhôm, thép dần thông dụng và có ưu điểm là nhẹ, thiết kế nhanh, thoáng về mặt thị giác, dễ bảo trì, thay thế sửa chữa ; tạo nên tính phong phú về hình thức và chất cảm vật tư cho mặt đứng khu công trình .

Nhôm có ưu điểm là nhẹ và có có thông số phản xạ nhiệt cao ( nhận bức xạ thấp ), lại không bị ôxy hóa trong thiên nhiên và môi trường thông thường ; là vật tư rất tương thích cho việc sử dụng làm cấu kiện chắn nắng bao che bên ngoài – nhất là với những khu công trình lớn. Các cụ thể cấu trúc link được nghiên cứu và điều tra sản xuất tối ưu cho việc lắp dựng nhanh, hiệu suất cao và bảo đảm an toàn .
Ngoài ra một số ít hệ chắn nắng của một số ít hãng còn được cho phép điều khiển và tinh chỉnh độ mở / đóng của những thanh chắn nắng, bằng cách điều khiển và tinh chỉnh độ nghiêng tương thích trong những điều kiện kèm theo thời tiết khác nhau sao cho tương thích. Hệ tinh chỉnh và điều khiển này hoàn toàn có thể là cơ, điện, hoặc cảm ứng ( ví dụ khi nắng quá chói, nhiệt nóng hơn mức định sẵn thì hệ chớp tự động hóa tăng độ nghiêng và ngược lại ). Tuy vậy dạng cấu kiện chắn nắng hạng sang và tự động hóa này vẫn chưa thông dụng trong nhà ở mái ấm gia đình, mà một trong những nguyên do chính là yếu tố kinh tế tài chính. Hầu hết nhà ở nhỏ trong đô thị, nếu có sử dụng cấu kiện chắn nắng đều là dạng sản xuất và lắp ráp bằng tay thủ công từ những thanh thép, nhôm định hình bán sẵn trên thị trường .

 

Sự trở lại của những vật liệu truyền thống

Gần đây, trong nhiều khu công trình kiến thiết xây dựng mới, đã thấy sự trở lại của dạng vật tư truyền thống cuội nguồn cho cấu kiện chắn nắng – đó là lam, hoa tường. Đây là một điều khá mê hoặc ! Nhiều kiến trúc sư đã và đang tìm lại giải pháp cũ này, với phát minh sáng tạo mới trong việc tạo hình và tổ chức triển khai khoảng trống, sắp xếp ánh sáng .

Một loại vật tư chắn nắng truyền thống cuội nguồn khác cũng được “ phục sinh ” vị thế – đó là cây xanh. Ở đây cần hiểu rằng cây xanh không phải là yếu tố hoa lá làm cảnh, hay làm môi trường tự nhiên thêm xanh, làm dịu mắt. Cây xanh là một vật tư theo đúng nghĩa để tạo nên cấu kiện chắn nắng, với sự tương hỗ của giải pháp kiến trúc. Hiện nay trên quốc tế có rất nhiều công ty đã điều tra và nghiên cứu đưa ra những giải pháp và những giống cây để trồng trên mặt đứng, trên mái nhà, chống bức xạ của mặt trời .

Bài & ảnh: KTS Nguyễn Trần Đức Anh

Kiến Trúc Nhà Đẹp – Tháng 05.2018

Source: https://topatoz.net
Category: Nhà cửa

You may also like

Để lại bình luận