Cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng là những yếu tố quan hệ biện chứng với nhau trong phép duy vật biện chứng của chủ nghĩa Mác-Lênin, đây là hai yếu tố quan trọng trong học thuyết về hình thái kinh tế-xã hội. Cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng có mối quan hệ biện chứng với nhau.
Contents
Cơ sở hạ tầng[sửa|sửa mã nguồn]
Cơ sở hạ tầng trong chủ nghĩa duy vật lịch sử dân tộc, là tổng hợp những quan hệ sản xuất tạo thành cơ cấu tổ chức kinh tế tài chính của một xã hội nhất định. Thông thường, hạ tầng của một xã hội ở một quy trình tiến độ lịch sử vẻ vang nhất định gồm có ba loại quan hệ sản xuất : quan hệ sản xuất thống trị, quan hệ sản xuất tàn dư, quan hệ sản xuất mầm mống ( tương lai ) – trong đó, quan hệ sản xuất thống trị pháp luật, chi phối những quan hệ sản xuất còn lại .Cần phân biệt thuật ngữ hạ tầng này với tư cách là phạm trù triết học với thuật ngữ hạ tầng thường sử dụng, đó là cơ sở vật chất, kiến trúc trong đời sống như điện, đường, trường, trạm … chúng đa phần sử dụng là nền tảng cho những hoạt động giải trí sản xuất, kinh doanh thương mại, hoạt động và sinh hoạt và nó thuần túy là vật chất hữu hình .
Kiến trúc thượng tầng[sửa|sửa mã nguồn]
Kiến trúc thượng tầng hay Thượng tầng kiến trúc là một khái niệm trong chủ nghĩa duy vật lịch sử của Marx và Ph.Ăng-ghen đưa ra dùng để mô tả toàn bộ hệ thống kết cấu các hình thái ý thức xã hội cùng với các thiết chế chính trị-xã hội tương ứng, được hình thành trên một cơ sở hạ tầng nhất định. Theo đó, kiến trúc thượng tầng là toàn bộ những quan điểm chính trị, pháp quyền, triết học, đạo đức, tôn giáo, nghệ thuật, v.v. cùng với những thiết chế xã hội tương ứng như nhà nước, đảng phái, giáo hội, các đoàn thể xã hội, v.v.
Mỗi yếu tố của kiến trúc thượng tầng có đặc thù riêng, có quy luật hoạt động tăng trưởng riêng, nhưng chúng liên hệ với nhau, ảnh hưởng tác động qua lại lẫn nhau và đều hình thành trên hạ tầng. Mỗi yếu tố khác nhau có quan hệ khác nhau so với hạ tầng. Có những yếu tố như chính trị, pháp lý có quan hệ trực tiếp với hạ tầng, còn những yếu tố như triết học, tôn giáo, thẩm mỹ và nghệ thuật chỉ quan hệ gián tiếp với nó. Theo chủ nghĩa Mác-Lênin thì trong xã hội có giai cấp, kiến trúc thượng tầng mang tính giai cấp, trong đó, nhà nước có vai trò đặc biệt quan trọng quan trọng. Nó tiêu biểu vượt trội cho chính sách chính trị của một xã hội nhất định. Nhờ có nhà nước, giai cấp thống trị mới thực thi được sự thống trị của mình về tổng thể những mặt của đời sống xã hội .
Quan hệ biện chứng[sửa|sửa mã nguồn]
Kiến trúc thượng tầng có mối quan hệ ngặt nghèo với hạ tầng, đơn cử là : Vai trò quyết định hành động của hạ tầng so với kiến trúc thượng tầng trong đó .
Cơ sở hạ tầng quyết định hành động[sửa|sửa mã nguồn]
Cơ sở hạ tầng quyết định hành động nội dung và đặc thù của kiến trúc thượng tầng, nội dung và đặc thù của kiến trúc thượng tầng là sự phản ánh so với hạ tầng. Tương ứng với một hạ tầng sẽ sản sinh ra một kiến trúc thượng tầng tương thích, có công dụng bảo vệ hạ tầng đó .
| “ | Mọi thời đại lịch sử, sản xuất kinh tế và cơ cấu xã hội – cơ cấu này tất yếu phải do sản xuất kinh tế mà ra, – cả hai cái đó tạo thành cơ sở của lịch sử chính trị và lịch sử tư tưởng của mỗi thời đại | ” |
| — Ph.Ăng-ghen[1] | ||
Vai trò quyết định hành động của hạ tầng so với kiến trúc thượng tầng trước hết bộc lộ ở chỗ :
Tính chất của kiến trúc thượng tầng là do tính chất của cơ sở hạ tầng quyết định. Trong xã hội có giai cấp, giai cấp nào thống trị về kinh tế thì cũng chiếm địa vị thống trị về mặt chính trị và đời sống tinh thần của xã hội.
Các xích míc trong kinh tế tài chính, xét đến cùng, quyết định hành động những xích míc trong nghành chính trị tư tưởng ; cuộc đấu tranh giai cấp về chính trị tư tưởng là biểu lộ những đối kháng trong đời sống kinh tế tài chính. Tất cả những yếu tố của kiến trúc thượng tầng như nhà nước, pháp quyền, triết học, tôn giáo, v.v. đều trực tiếp hay gián tiếp phụ thuộc vào vào hạ tầng, do hạ tầng quyết định hành động .Vai trò quyết định hành động của hạ tầng so với kiến trúc thượng tầng còn bộc lộ ở chỗ : hạ tầng đổi khác thì sớm hay muộn, kiến trúc thượng tầng cũng đổi khác theo .
| “ | Cơ sở kinh tế thay đổi thì toàn bộ cái kiến trúc thượng tầng đồ sộ cũng bị đảo lộn ít nhiều nhanh chóng | ” |
| — Karl Marx[2] | ||
Cơ sở hạ tầng quyết định hành động sự đổi khác của kiến trúc thượng tầng, những đổi khác trong hạ tầng tạo ra nhu yếu khách quan phải có sự đổi khác trong kiến trúc thượng tầng ; do đó sự biến hóa của kiến trúc thượng tầng là sự phản ánh so với sự đổi khác của hạ tầng. Tính chất nhờ vào của kiến trúc thượng tầng vào hạ tầng có nguyên do từ vai trò quyết định hành động của kinh tế tài chính so với hàng loạt những nghành hoạt động giải trí của xã hội .
Tuy cơ sở hạ tầng quyết định kiến trúc thượng tầng, kiến trúc thượng tầng phù hợp với cơ sở hạ tầng, nhưng đó không phải là sự phù hợp một cách giản đơn, máy móc. Toàn bộ kiến trúc thượng tầng, cũng như các yếu tố cấu thành nó đều có tính độc lập tương đối trong quá trình vận động phát triển và tác động một cách mạnh mẽ đối với cơ sở hạ tầng.
Sự tác động ảnh hưởng trở lại[sửa|sửa mã nguồn]
Tất cả những yếu tố của kiến trúc thượng tầng đều ảnh hưởng tác động đến hạ tầng, tuy nhiên, mỗi yếu tố có vai trò không giống nhau. Sự tác động ảnh hưởng của kiến trúc thượng tầng so với hạ tầng diễn ra theo hai chiều :
- Nếu kiến trúc thượng tầng tác động cùng chiều với cơ sở hạ tầng thì thúc đẩy cơ sở hạ tầng phát triển.
- Nếu kiến trúc thượng tầng tác động ngược chiều với cơ sở hạ tầng thì kìm hãm hay huỷ diệt cơ sở hạ tầng sinh ra nó.
- ^ C.Mác và Ph. Ăngghen : Toàn tập, Nhà xuất bản Chính trị vương quốc, TP.HN, năm 1995, tập 21, trang 11
- ^ C.Mác và Ph. Ăngghen : Toàn tập, Nhà xuất bản Chính trị vương quốc, TP.HN, năm 1993, tập 13, trang 15
Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]
Source: https://topatoz.net
Category: Nhà cửa
